Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ Чӑваш Енри уйрӑмӗн хастарӗсем шкула ачасем ҫӳрекен ҫул хӑрушсӑрлӑх енчен еплине тишкернӗ. Вӗсем патне районсемпе хуласенчен 200-е яхӑн хутчен хыпарлакан тупӑннӑ. Тӗлӗнмелле пек те, пуринчен ытла кӑлтӑк — Шупашкарта. Сӑмахран, 11-мӗш вӑтам шкулпа юнашарах — вӗҫне ҫитермен стрйока. Ун йӗри-тавра тытса ҫавӑрнӑ карта тӳнсе кайнӑ. Ачасене ҫав вырӑнтан иртсе ҫӳреме хӑрушӑ. Пӗчӗкскерсем унта кӗрсе кайма та пултараҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле хулисенчен, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар районӗсенчен тата ытти хӑш-пӗр муниципалитетран та кӑлтӑксене кӑтартса хыпарлакансем тупӑннӑ. Ҫитменлӗхӗ, тӗпрен илсен, шкул патне каймалли ҫул ҫинче ҫутӑ, тротуарсем ҫуккипе ҫыхӑннӑ.
Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ Чӑваш Енри уйрӑмӗн хастарӗсем муниципалитетсене кӑлтӑка пӗтерме ыйтса каланӑ.
Ватӑ хӗрарӑм балкон ҫине тухнӑ. Ӑна ӑнсӑртран ҫулталӑк ҫурӑри мӑнукӗ хупса лартнӑ. Кун пирки ҫӑлавҫӑсене ачан амӑшӗ пӗлтернӗ.
Ку паян 13 сехетре пулса иртнӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта пӗр хваттерте хӗрарӑм йӑпӑртлӑха балкон ҫине тухнӑ. Мӑнукӗ питӗрса лартсан ӑна ҫӑлавҫӑсем тухма пулӑшнӑ. Вӗсем ватӑ хӗрарӑм патне пусмапа балкон ҫине хӑпарнӑ, алӑка уҫма пулӑшнӑ.
Амӑшӗ ҫӑлавҫӑсене тав тунӑ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсем профессионалсем, алӑка ҫӗмӗрмесӗрех уҫма пултарнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Борисов Александр Александровича тахҫантанпах шыраҫҫӗ. Тӑванӗсемпе ҫывӑх ҫыннисем ӑна юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнченпе курман.
Ҫитменнине, Александр Борисова тухтӑрсен пулӑшӑвӗ кирлӗ. Арҫын 38 ҫулта. Вӑл 185 сантиметр ҫӳллӗш, туллирех кӗлеткеллӗ, ҫӳҫӗ хӑмӑр, куҫӗ тӗксӗм симӗс.
Ҫухалнӑ кун Александр карттус, хура куртка, тӗксӗмрех водолазка, тӗттӗм кӑвак джинс шӑлавар, хура пушмак тӑхӑннӑ пулнӑ. Ун пирки хыпар пур тӑк полицие пӗлтерме ыйтаҫҫӗ.
Чӳк уйӑхӗн 22-мӗшӗнчен водительсен медтӗрӗслевӗ ҫичӗ хутчен ӳсессине пӗлтернӗччӗ. Унччен 581 тенкӗ пулнӑ тӑк малашне 4281 тенкӗ пулмаллаччӗ. Кун пирки ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви пӗлтернӗ.
Аса илтерер: медтӗрӗслев хакне икӗ анализ хушнипе хӑпартмаллаччӗ: юнра наркотик тата алкоголь пуррипе ҫуккине палӑртмашкӑн. Хака хӑпартма палӑртнӑ кун умӗн Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти наркологисенче черет самай пухӑннӑ.
Водительсем хаш! сывлама пултараҫҫӗ. Ку улшӑнусем халех пулмаҫҫӗ, вӗсене утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗртесшӗн. Кун пирки документа чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Чӳкӗн 22-мӗшӗнче медтӗрӗслеве ҫӗнӗ саккунпа килӗшӳллӗн тухмалла пулӗ. Тепӗр икӗ анализ хушӑнать: наркотик тата алкоголизм ҫине. Ку кӑна мар, справка хакӗ самай ӳсӗ, 5-8 пин тенкӗ таранах.
Сӑмах май, ку таранччен водительсем справка илмешкӗн 1000-1500 тенкӗ тӑкакланӑ. Ырантан хак самай ӳснӗрен Шупашкарти тата Ҫӗнӗ Шупашкарти наркологисенче черет пысӑкланнӑ. Пурте справкӑна йӳнӗрех хакпа илсе юласшӑн.
ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствин психиатри служби пӗлтернӗ тӑрӑх, психиатра медосмотр тухма хак пысӑкланмасть.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 18 ҫулти хӗре йӗрке хуралҫисем шыранине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: Валерия Вадимовна Вяткина чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче килтен тухса кайнӑ та таврӑнман.
Хӗр хыпарсӑр ҫухалнӑ тесе унӑн ҫывӑх ҫыннисем йӗрке хуралҫисене пӗлтернӗ. Пакунлисем шыранине пӗлнӗ хысҫӑн пике республикӑри МИХсенчен пӗринпе ҫыхӑннӑ. Вӑл хай таса сывах иккенне видео урлӑ пӗлтернӗ. Валерия пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ют хулана хӑйӗн ирӗкӗпе тухса кайнӑ. Вӑл кукамӑшӗпе (тен, асламӑшӗ-тӗр. Вырӑсла хыарта «бабушка» тенӗ) ӑнланманлӑх сиксе тухнӑ. Валерия килтисене пӗлтерсе кайнине ӗнентернӗ. Хӑйне вӑл шырамалла маррине пӗлтернӗ. Хӗр шухӑшланӑ тӑрӑх, тӑванӗсем ӑна киле ирӗксӗр илсе каясшӑн.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 18 ҫулти Валерия Вадимовна Вяткина чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче килтен тухса кайнӑ та таврӑнман. Хӗр ӑҫта пулнине халь те пӗлмеҫҫӗ, ӑна шыраҫҫӗ.
Хыпарсӑр ҫухалнӑ хӗре ЧР ШӖМӗн уголовлӑ шырав ӗҫченӗсем шыраҫҫӗ. Валерия Вяткина 165 сантиметр ҫӳллӗш, тулли кӗлеткеллӗ, ҫӳҫӗ ҫырӑ, куҫӗ симӗс. Килтен кайнӑ чухне хура куртка, кӑвак джинс шӑлавар, хура кроссовка тӑхӑннӑ пулнӑ, пӗрле хура сумка тата телефон илнӗ.
Эсир ун пирки мӗн те пулин пӗлетӗр пулсан (8352) 73-80-02 е 102 номерпе шӑнкӑравлӑр.
Йӗпреҫ районӗнче республикӑри чи лайӑх халӑх театрӗсен тата драма ушкӑнӗсен «Тамаша» республикӑри V фестивалӗ иртнӗ. Унта тӗрлӗ клубри 7 коллектив хутшӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти «Химик» культура ҫуртӗнчи ушкӑн (режиссерӗ А. Алексеева) Т. Петӗркки пьеси тӑрӑх лартнӑ «Ҫӗрлехи ҫиҫӗм» спектакле Ҫӗнӗ Эйпеҫре кӑтартнӑ. Шупашкар районӗнчи Апашри клуб-музей (режиссерӗ О. Ерилеева) Е. Орлован «Шутсӑр пурӑнас килет» пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ ӗҫпе Пучинкере пулнӑ. Элӗк районӗнчи халӑх театрӗ (режиссерӗ И. Афанасьева) Н. Сидоровӑн «Пуҫана тӑк пуҫана» камитне Кӗлӗмкассинче кӑтартнӑ. Туҫара Тӑвай районӗнчи Енӗш Нӑрвашри (режиссерӗ З. Васильева) хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсем Н. Айзманӑн «Шикли шикленнӗ – кӗрӗк пӗркеннӗ» камичӗпе пулнӑ. Энтриеле Муркаш районӗнчи Орининри (режиссерӗ А. Андреев) артистсем Н. Терентьевӑн «Ҫӗмӗрт шап-шурӑ ҫеҫкере» пьесипе кайнӑ; Чӑваш Тимеше — Н. Сидоровӑн «Кӳршӗ хӗрӗ» ӗҫпе Вӑрнарти халӑх театрӗ; Ирҫе Ҫармӑса — Вӑрнар районӗнчи Чӑрӑшкас Хирлепри (режиссерӗ О. Ефремова) Л. Казанцеван «Кученеҫ упӑшка» камичӗпе.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев журналистсемпе тӗл пулнӑ. Унта калем ӑстисем тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Вӗсенчен пӗри – Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хушшинче троллейбус ярасси.
Элтепер пӗлтернӗ тӑрӑх, правительствӑн троллейбус ямашкӑн мӗн чухлӗ тӑкак пулнине шутламалла. Анчах ку ыйтӑва пӗр ҫултах татса пама май ҫук.
«Троллейбуспа пассажирсене илсе ҫӳренин пӗлтерӗшне шута илес тӗк – ку экологи тӗлӗшӗнчен таса тата йӳнӗ транспорт. Ҫӗнӗ хула микрорайон аталанса пынине шута илсе Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хушшинче троллейбус ҫӳреттерме тытӑнмалла», - тенӗ Михаил Игнатьев.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 63 ҫулти хӗрарӑм патне палламан ҫын шӑнкӑравланӑ та юмах юптарнӑ: вӑл вклад уҫнӑ банкра ултавҫӑсем пур иккен, вӗсем унӑн ячӗпе кредит илесшӗн имӗш. Хайхискер банкри ултавҫӑсене тупмашкӑн пулӑшма ыйтнӑ. Ватӑскер ӗненнӗ. Ҫапла хӗрарӑма 150 пин тенкӗ кредит илме ӳкӗте кӗртнӗ.
Унтан ҫав арҫын каллех шӑнкӑравланӑ, ултавҫӑсем тепӗр банкра та ӗҫлеме пултарнине каланӑ, каллех 150 пин тенкӗ кредит илме ыйтнӑ. Ватӑ хӗрарӑм ҫав укҫа-тенке арҫын кӑтартнӑ счетсем ҫине куҫарнӑ.
Ҫав кунах Шупашкарти 51 ҫулти арҫын улталаннӑ. Ун патне «банкӑн хӑрушсӑрлӑх службин ӗҫченӗ» шӑнкаравланӑ, унӑн счечӗ ҫинчен такам укҫа куҫарма хӑтланнине пӗлтернӗ. Вӑл арҫынна банк уйрӑмне кайса 415 пин тенке илме, «резерв фондне» куҫарма ӳкӗте кӗртнӗ.
+3.3 °C